Laskowa (powiat limanowski)

Laskowa

wieś
Laskowa
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	limanowski
Gmina	Laskowa
Wysokość	340–760 m n.p.m.
Liczba ludności (2022)	3402
Strefa numeracyjna	18
Kod pocztowy	34-602
Tablice rejestracyjne	KLI
SIMC	0437872
Położenie na mapie gminy Laskowa Laskowa
Położenie na mapie Polski Laskowa
Położenie na mapie województwa małopolskiego Laskowa
Położenie na mapie powiatu limanowskiego Laskowa
49°45′39″N 20°27′02″E
Strona internetowa

Kościół

Kapliczka na stokach Korabia

Widok z Korabia

Dwór z XVII w. o ścianach o konstrukcji zrębowej i dachu łamanym w stylu polskim

Laskowa – rozległa wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie limanowskim, w gminie Laskowa, której jest siedzibą. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.

Położenie

Jest to miejscowość o charakterze turystyczno-wypoczynkowym położona w Beskidzie Wyspowym. Zajmuje kotlinę rzeki Łososina oraz zbocza okolicznych wzniesień Beskidu Wyspowego: od południowej strony Pasma Łososińskiego, od północnej strony jest to Laskowa Góra i Jastrząbka, od zachodniej Kamionna. Położona jest na wysokości ok. 440–802 m n.p.m.

Przez miejscowość, wzdłuż doliny Łososiny biegnie droga z Łososiny Dolnej do Młynnego. Odległość od Limanowej wynosi 10 km. Przez górną część wsi, nazywaną Laskową Górną biegnie droga wojewódzka nr 965 z Bochni do Limanowej.

W Laskowej znajduje się znana wśród rowerzystów bardzo stroma (wąska osiedlowa) droga. Na 1 km odcinku średnie nachylenie wynosi 18,9% (189 metrów przewyższenia), maksymalne na 100 metrach siega 27,9%. Jest jedną z najbardziej stromych asfaltowych dróg w Polsce.

Integralne części wsi

Integralne części wsi Laskowa

Rodzaje	Nazwy
Części wsi	Bania, Danielówka, Jabłoniec, Jelonkówka, Kuligówka, Nadole, Na Górze, Odrończa, Piętoniówka, Ptaszkówka, Rozpite, Rozumówka, Sławętówka, Szlachcicówka, Wróble, Załpa

Historia

Kalendarium historyczne

• 1402 – pierwsze pisane wzmianki o osadach, będących obecnie osiedlami wchodzącymi w skład wsi.
• 1420 – odsprzedaż części ziem protoplaście rodu Laskowskich przez Klemensa z Kędzierzyc (Kandziorczyc, Kandziorzyc, Kandzierczyc?)
• 1420–XVII wiek – własność Laskowskich
• 1688 – wieś zostaje sprzedana za 70 tysięcy złotych polskich przez Ujejskiego i Ślepowrońskiego (mężów ówczesnych dziedziczek) biskupowi krakowskiemu Janowi Małachowskiemu, który 7 kwietnia 1689 r. dokonuje cesji na rzecz Zgromadzenia Księży Misjonarzy Świętego Wincentego à Paulo z Krakowa. W zamyśle Zgromadzenia wieś (posiadająca m.in. 4 folwarki) ma stać się źródłem stałego dochodu dla Domu Stradomskiego w Krakowie.
• 1783 – sekularyzacja majątku zakonu (kasata józefińska) – okresowo funkcjonowała jeszcze sama kaplica dworska do 1908
• 1799 – administrację przejął cyrkuł z Bochni.
• styczeń 1945 – według relacji Państwa Michałowskich: w dworze stacjonował i planował operację zdobycia Krakowa osobiście Iwan Koniew, w miesiąc później mianowany marszałkiem Związku Radzieckiego, późniejszy pierwszy dowódca Zjednoczonych Sił Zbrojnych Układu Warszawskiego.
• 1945 – parcelacja i nacjonalizacja majątku dworskiego na mocy dekretu o reformie rolnej
• W latach 1975–1998 miejscowość należała do województwa nowosądeckiego.
• od 1999 należy do województwa małopolskiego

Zabytki

Obiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego.

• Dwór, park z aleją lipową (dojazdową), kapliczka św. Jana Nepomucena;
• cmentarz z I wojny światowej.

Turystyka

Obiekty zabytkowe i przyrodnicze

• Niedaleko centrum wsi znajduje się drewniany dworek obecnie Michałowskich o bogatej historii: był bowiem początkowo w rękach rodu sędziego sądeckiego (z de Lipie Laskowskich), później w rękach Zgromadzenia Księży Misjonarzy Świętego Wincentego à Paulo, a w 1945 prawdopodobnie stał się kwaterą dowódcy 1. Frontu Ukraińskiego, marszałka Iwana Koniewa. Budynek jest parterowy, wzniesiony na planie prostokąta, posiada ściany o konstrukcji zrębowej oraz czterospadowy dach łamany w stylu polskim. Wybudowany został przed 1677 dla rodu Laskowskich. Wspomina o nim „Inwentarz wsi Dolney Laskowey” z 1687 (cytat): ...dwór iest ze wszystkim z iedney strony otyniony. Piekarnie dwie, staynie, stodół dwie, spichlerzów dwa, browar, w którym kocioł dobry do piwa warzenia... Najcenniejszą częścią dworu jest kaplica z polichromowanym religijnymi motywami i sufitem. W pobliżu dworu spichlerz i murowane stajnie. Dwór otacza park z wiekowymi drzewami, z których niektóre uznane zostały pomnikami przyrody. Dwór wraz z parkiem wpisany jest do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego.
• W centrum wsi, w pobliżu rzeki Łososina znajduje się murowany kościół w stylu neogotyckim, z początku XX w. W jego ołtarzu głównym znajdują się rzeźby „Dwunastu Apostołów” i płaskorzeźby „Duch Św.” autorstwa Wojciecha Gryniewicza oraz obraz Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny, który został tutaj przeniesiony z dawnej kaplicy dworskiej. Boczne ołtarze są dziełem ludowego rzeźbiarza Stanisława Augustyna z sąsiedniej miejscowości Jaworzna.
• W pobliżu centrum wsi znajduje się prywatny skansen budownictwa ludowego założony przez Krzysztofa Jędrzejka. Prezentuje kulturę ludową mieszkańców Gminy Laskowa i okolic. Przeniesione tu zostały m.in. spichlerze z Laskowej, Kamionki Małej i Dobrociesza, suszarnie do owoców z Laskowej i Michalczowej, kuźnia z Michalczowej, młyn wodny ze Żmiącej, przydrożna kapliczka z Jaworznej, pasieka. W głównym budynku eksponowana jest m.in. kolekcja skrzyń posagowych, oleodruków religijnych, meble, sprzęty używane w gospodarstwie chłopskim w XIX i na pocz. XX w. We wnętrzach obiektów odtworzone zostały warsztaty kołodzieja, stolarski, szewski, tkacki. Skansen posiada też kolekcję narzędzi i maszyn rolniczych.
• Na wieży lokalnego kościoła znajduje się duże stanowisko nietoperzy chronione w ramach programu „Ostoje Nietoperzy Beskidu Wyspowego”, Natura 2000.
• W pobliżu rzeki Łososina znajduje się pochodząca z XVII w. drewniana kaplica z posążkiem Św. Jana Nepomucena.
• Pobliskie cmentarze wojenne, echo jednej z największych bitew I wojny światowej – bitwy pod Limanową:
  • Cmentarz wojenny nr 358 – Laskowa. Spoczywa tu 98 poległych 7–13 grudnia 1914 r. Austriaków, Niemców, Rosjan i Polaków; na płycie napis w języku niemieckim (cytat): Śmierć nas worała w ziemię, teraz zbierajcie żniwo. Obiekt wpisany jest do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego.
  • cmentarz wojenny nr 359 w Jaworznej (kilkadziesiąt metrów na wschód od granicy Laskowa-Jaworzna, tuż przy szczycie Korab); poległych 12 grudnia 1914 r. 33 żołnierzy austriackich, prowadzi tam czarny szlak z Laskowej.

Infrastruktura turystyczna

• Trzy hotele: 2 w górnej, a 1 w dolnej części wsi, gospodarstwa agroturystyczne oraz pokoje gościnne (w tym Banku Spółdzielczego w Limanowej o. Laskowa).
• Stacja Narciarska Laskowa-Kamionna z wyciągiem krzesełkowym i 3 wyciągami talerzykowymi.
• Pole kempingowe, namiotowe, korty tenisowe, boiska sportowe, jazda konna.
• W planach: tuż przy granicy Laskowa-Młynne od kilkudziesięciu lat planuje się budowę zbiornika wodnego zaporowego z zapleczem turystycznym i elektrowni wodnej (np. według projektu z 2002–2003).

Szlaki turystyczne

Od przystanków na drodze wojewódzkiej nr 965 obok granicy Laskowej i Rozdziela na Przełęczy Widoma z punktem widokowym, przy przejrzystym powietrzu m.in. na najwyższe szczyty Tatr słowackich i polskich (jednym z ostatnich w kierunku Polski centralnej wysuniętych tego typu), następnie:

– czarny przez górę Cuba i laskowski Jabłoniec (509 m n.p.m.), obok kościoła do dworku w centrum wsi, później obok cmentarza wojennego nr 359 w Jaworznej (przy szczycie Korab), a dalej na przełęcz pomiędzy Sałaszem Zachodnim i Wschodnim, gdzie łączy się z niebieskim szlakiem na Jaworz. Czas przejścia do skrzyżowania szlaków 3 godz., z powrotem 1.45 godz., deniwelacja 510 m,

– niebieski: w kierunku północno-wschodnim przez Łopusze przejście na nowy szlak żółty, następnie np. szlakiem czarnym w pobliżu Cmentarza 303 z I wojny światowej do Rajbrotu lub dalej szlakiem żółtym pod pomnik zdradzonych i poległych w roku 1944 partyzantów za Kobylą Górą na Mulowcu

w kierunku zachodnim: północną granicą Laskowej z pobliską stacją narciarską i hotelem, na Kamionną i do Tymbarku lub krzyżującym się z nim żółtym: Żegocina – Kamionna – Pasierbiec – Łososina Górna

– zielony: Łososina Górna, południowa granica Laskowej, następnie niebieskim do Limanowej lub na Sałasz, lub czarnym  do centrum wsi i drugiego hotelu.

Przez Laskową biegnie też I odcinek (Stary Sącz – Myślenice 112 km) beskidzkiej Drogi św. Jakuba.

Czasy współczesne

• W Laskowej działa rzymskokatolicka parafia Najświętszego Imienia Marii podległa diecezji tarnowskiej.
• W dolnej części wsi znajduje się Szkoła Podstawowa im. Janusza Korczaka oraz gimnazjum.
• Produkcja serów (popularny lokalny produkt: „zakąska serowa”)
• Tradycyjne przetwórstwo owoców (członek stowarzyszenia Na śliwkowym szlaku).

Osoby związane z miejscowością

• Józef Joniec – o. pijar, były prezes stowarzyszenia Parafiada, zginął w katastrofie polskiego samolotu rządowego w Smoleńsku.
• Ze wsi Laskowa pochodzą także przodkowie prezentera telewizyjnego, prowadzącego amerykańską wersję teleturnieju Koło Fortuny (znany jako „Wheel of Fortune” w Stanach Zjednoczonych), Patricka Leonarda Sajdaka.

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona gminy Laskowa
• Parafia rzymskokatolicka w Laskowej. laskowa.parafialnastrona.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-13)].
• Laskowa na starej fotografii